Vannacht gaat, zoals gebruikelijk op de laatste zondag van oktober, de wintertijd weer in. De klok wordt om 03.00 uur een uur teruggezet naar 02:00 uur. Een ezelsbruggetje om te onthouden wanneer de tijd nu voor of achteruit gaat: wint-er-tijd = je ‘wint er tijd’ mee. De nacht duurt vannacht 60 dus minuten langer.
Mocht de zomertijd volgend jaar opnieuw weer ingaan, dan gebeurt dat altijd op de laatste zondag van maart. In 2019 is dat op zondag 31 maart. Voor-jaar = Vooruit, dan duurt de nacht een uur korter. Er is op dit moment veel discussie over of men hiermee door moet gaan. De EU heeft aan haar lidstaten gevraagd voor 1 april 2019 een besluit te nemen of de lidstaten de zomertijd aan willen houden of de wintertijd. Chronobiologe Marijke Gordijn is er duidelijk over: “Kies voor de wintertijd!”.
De wintertijd is eigenlijk de standaardtijd. Door in de zomerperiode langer gebruik te maken van het zonlicht wordt energie bespaard. Dat was de achterliggende gedachte althans bij de (her)invoering van de zomertijd in 1977, een paar jaar na de oliecrisis. Voor 1909 verschilde de tijd in Nederland van plaats tot plaats en was het in het algemeen in het oosten later dan in het westen van het land.
Nederland een eigen klok
Amsterdamse Tijd, ook wel Nederlandse Tijd genoemd, was de tijdzone van Nederland van 1 mei 1909 tot 16 mei 1940. Deze tijd liep 20 minuten voor op UTC (in het Nederlands ook aangeduid als gecoördineerde wereldtijd), dus (UTC+0:20). Om twaalf uur ’s middags in Amsterdam was het 11:40 in Londen en 12:40 in Berlijn.
Tijdens de bezetting gedurende de Tweede Wereldoorlog voerden de Duitsers op 16 mei 1940 de Duitse Tijd (Midden-Europese Tijd, UTC+1) in Nederland in. Bovendien werd op die dag ook nog eens de zomertijd van kracht, waardoor alle klokken dus één uur en veertig minuten vooruit dienden te worden gezet. Na de capitulatie van de Duitsers in 1945 is de klok niet teruggezet naar de Amsterdamse tijd en bleef UTC+1 gehandhaafd. Ook heden ten dage speelt Duitsland een rol. Nu vooral in economisch opzicht: Zomer- of wintertijd? ‘Als we maar in dezelfde tijdzone blijven’
Terug naar de natuur?
Als de tijdrekening alleen gebaseerd wordt op de positie van de zon, zoals met een zonnewijzer, is het per definitie 12 uur als de zon haar hoogste punt bereikt. De middag of het middaguur is het midden van de dag en van het etmaal. Dit komt neer op 12 uur ’s middags of op het moment dat de zon in de loop van de dag op haar hoogste punt aan de hemel (het dichtst bij het zenit) staat.
De snelheid van de aarde rond de zon varieert enigszins met de jaargetijden ten gevolge van de elliptische vorm van de aardbaan. Het verschil kan oplopen tot circa 16 minuten. Er is een “middelbare zon” gedefinieerd op basis van het jaargemiddelde van deze beweging. In Nederland is het in de winter(tijd) middag rond 12:40 uur, in de zomer(tijd) is dat pas rond 13:40 uur.
Update 29-10-2018: Zie en beluister ook Uitleg door Arjen Lubach (video):
Lees ook:
- Testen klank, afwerking en afvoer van luidklok `Maria` (video)
- Elf leden nieuwe Adviesraad Sociaal Domein geïnstalleerd
- Mw. K. Bisschop-Mulder wint krentenbrood met prijsvraag
