„Een rehabilitatie van mijn vader”. Zo noemt Derk Rouwhorst (74) uit Delden zijn boekje ‘Moord in Rouveen opgelost’. Zijn vader Klaas draaide in 1920 op voor een doodslag in Rouveen, gemeente Staphorst, terwijl iemand anders het had gedaan, dat weet Derk na twintig jaar onderzoek zeker.
Hij lost daarmee naar eigen zeggen een honderd jaar oude moord in Rouveen op. Rouwhorst junior legde zijn boekje de afgelopen weken bij boekhandels neer in de gemeente Staphorst, zodat iedereen het kan lezen. Voor een paar euro is het te koop. “Ik wil brede aandacht voor mijn verhaal. Mensen moeten weten dat mijn vader onschuldig was. Het is nooit te laat voor gerechtigheid.”
Rouvener Klaas Rouwhorst werd in januari 1920 veroordeeld voor een ‘mishandeling den dood tot gevolg hebbende’. Hij zou op 20 november 1919 zijn toen 26-jarige plaatsgenoot Roelof Visscher tijdens een ruzie met een mes fataal hebben gestoken.
Klaas’ zoon Derk deed tientallen jaren onderzoek. Hij begon hier al in de jaren tachtig van de vorige eeuw mee en sprak veel mensen die het nog wisten. “Allemaal waren ze van één ding overtuigd: Klaas had het niet gedaan, maar iedereen zweeg. Mijn vader was onschuldig. Een ander liet hem ervoor opdraaien”, zegt zoon Derk. “Dit is na uitgebreid onderzoek mijn stellige overtuiging. Juridisch kun je er natuurlijk niks meer mee.”
Het bijzondere verhaal begint op woensdagavond 19 november 1919. Roelof Hoeve heeft zijn maten uitgenodigd. Hij en Jan Konterman, Koob Petter, Klaas Rouwhorst, Egbert Visscher en Roelof Visscher spelen kaart en drinken jenever in de boerenkeuken. Rond 23.00 uur stappen ze op. Ter hoogte van de Oude Rijksweg 627 in Rouveen-Zuid ontstaat er een ruzie tussen Klaas Rouwhorst en Roelof Visscher. Veel maten zijn erbij. Roelof slaat Klaas twee keer in het gezicht en Klaas haalt een keer uit. Roelof gaat neer en zijn maten leggen hem op het stro in een schuur. Ze denken dat hij dronken is. Een nachtje in het stro zal hem goed doen.
De volgende ochtend om een uur of vijf wordt Roelof gevonden. Hij ligt niet meer, maar hij zit tegen de wand van de schuur. In zijn buik en linkerzijde van zijn lichaam zitten twee snijwonden, waardoor de darmen uitpuilen. Roelof is dood. Een van de kameraden, Egbert Visscher, vindt het levenloze lichaam als eerste en slaat alarm.
De politie onderzoekt de zaak. De vrienden worden verhoord. Allemaal zeggen ze min of meer hetzelfde: er was een kort gevecht, waarbij Roelof Klaas twee keer een dreun in het gezicht gaf en Klaas Roelof één keer een slag op de romp, waarna Roelof in elkaar zakte.
Alleen Egbert Visscher maakt in de verhoren melding dat hij een mes zag in de hand van Klaas en hij geeft aan dat Klaas en dergelijk wapen bezit, want dat zag hij al eerder. Hij geeft ook aan dat de vechtersbazen elkaar niet mochten. Meteen na het handgemeen vraagt Egbert aan Klaas volgens getuigen of hij een mes gebruikte. Deze ontkent. Niemand ziet bloed.
De politie gaat echter door op dit mes. Klaas wordt veroordeeld en draait anderhalf jaar de gevangenis in. Hij bekent te hebben geslagen tegen de borst, maar hij ontkent in alle toonaarden met een mes te hebben gestoken. Hij wordt niet geloofd en het wapen wordt ook nooit gevonden. Ook de vrienden verklaren geen mes te hebben gezien bij Klaas.
Na zijn vrijlating verhuist Klaas Rouwhorst naar Delden in Twente. In Rouveen voelt hij zich niet meer thuis. Hij praat met niemand over zijn veroordeling. Ook niet met zijn vrouw en twee zonen. Zoon Derk hoort begin jaren tachtig bij toeval het verhaal van een nicht. Zijn vader is dan al overleden. Hij sterft in 1963 op 65-jarige leeftijd.
Derk duikt in het tot dan toe voor hem onbekende strafdossier van zijn vader. Rouwhorst junior vertoeft regelmatig in de archieven van het Historisch Centrum Overijssel en van regionale media. “Omdat mijn vader was veroordeeld tot anderhalf jaar cel, zijn alle stukken bewaard gebleven. Bij een korte straf gebeurde dat niet.
“Iedereen die ik sprak, zei dat Klaas het niet gedaan kon hebben. Niemand geloofde het. Er ging wel een andere naam rond: Egbert Visscher. Roelof zou weet hebben gehad van een heimelijke liefde. Dat moest geheim blijven. Daarom heb ik het ook over moord. Roelof Visscher is in mijn ogen met voorbedachte rade omgebracht.”
Het optreden van de advocaat, het onderzoek van de politie en de uitspraak van de drie rechters zijn discutabel en niet professioneel, volgens Derk. “Prutswerk. Uit alle verklaringen blijkt dat Klaas één klap uitdeelde, maar in de buikholte zaten twee grote snijwonden waar de darmen uithingen. Hoe kan dat? Niemand sprak over een mes, behalve Egbert Visscher, tot zes keer toe.”
“Niemand zag bloed na de matpartij, ook niet met een zaklamp. De wonden moeten na het korte gevecht zijn toegebracht. Egbert Visscher was de eerste die Roelof vond, maar niemand stelde hem een kritische vraag”, zegt Derk Rouwhorst. “Volgens getuigen bewoog Klaas zijn arm achter zijn lichaam om vol uit te kunnen halen, maar als je zo slaat, is het veel aannemelijker dat je borst raakt, in plaats van de buik. Mijn vader zei in de verhoren ook dat hij de borst raakte. Aanvankelijk zou Klaas vier jaar moeten zitten. De straf kwam echter uit op anderhalf jaar. Volgens Derk twijfelden de rechters, maar kwam er toch een veroordeling.
De ontknoping komt in 1971. Egbert Visscher, bekent volgens Derk op zijn sterfbed in 1971 de moord. “Ik heb dit van meerdere betrouwbare bronnen gehoord”, zegt Derk. “Na bestudering van alle verhoren, publicaties en de vele gesprekken die ik voerde met oudere mensen in de jaren tachtig, concludeer ik dat deze bekentenis op het sterfbed correct is. Zo’n statement van een Rouvener in het uur van zijn einde moet mijns inziens niet te licht worden opgevat.”
Klaas Rouwhorst kreeg volgens zijn zoon iets in de schoenen geschoven wat hij niet had gedaan. Hij zweeg zijn leven lang over dit voorval. In Rouveen kwam hij nooit meer. Zoon Derk: “Ik vind dat zijn naam gezuiverd moet worden, zelfs na honderd jaar. Ja, ik noem in mijn boek namen en rugnummers, want ik ben er zeker van dat ik gelijk heb. Onze familie zit al een eeuw met deze zaak in haar maag. Iedereen moet het ware verhaal weten.”
Lees ook: Ed Heesbeen schrijft de Bende van Nijvel van zich af
