Monumentenadviesraad luidt noodklok: rieten kap verdwijnt

Foto: Eelco Kuiken

Als er niks gebeurt, dan staan er over twintig tot dertig jaar geen boerderijen met rieten daken meer langs het beschermde dorpsgezicht van Staphorst en Rouveen. De dakbedekking is te duur, subsidies zijn er niet of nauwelijks en dus kiezen eigenaren noodgedwongen voor pannen. Bovendien is het brandgevaarlijk.

“Er moet wat gebeuren. Net als klederdracht en het unieke slagenlandschap hoort riet ook bij de bijzondere gemeente Staphorst.” Dat zegt Jouk Huisman, voorzitter van de Monumentenadviesraad in de gemeente Staphorst. Dit orgaan geeft gevraagd en ongevraagd advies als het gaat om monumenten in de gemeente Staphorst. Er staan aan de Streek in Staphorst zo’n kleine 600 monumenten, de helft is gemeentelijk, de andere helft is rijksmonument, veelal boerderijen uit de 20e en 19e eeuw.

Er dreigt gevaar. Subsidies zijn er nauwelijks, zeker voor gemeentelijke monumenten is het karig, maar ook voor rijksmonumenten is er nauwelijks geld als eigenaren een kap willen vervangen. Daar komt nog bij dat de gemeente een aantal jaren geleden het beleid aanpaste. Gemeentelijke monumenten verloren de specifieke bescherming voor het deel achter de baanderdeuren. Het gevolg is volgens Huisman dat op die plekken het riet verdwijnt en pannen verschijnen. Ook logisch: het is veel goedkoper en veel eigenaren wilden het zo: minder regels.

De gevolgen laten zich raden: veel minder riet. En dus luidt Huisman de noodklok. Was riet vroeger veel goedkoper dan pannen – de reden dat boeren dit gebruikten –  nu is het veel duurder. Het is volgens de Rouvener een geldkwestie. “We zijn allemaal trots op Staphorst, maar zijn we ook trots op de karakteristieke rieten daken en willen we daar als gemeenschap de portemonnee voor trekken? Doen we dat niet, dan is het over dertig jaar voorbij.”

Hij maakte een inventarisatie van de rieten daken aan de Streek tussen Lichtmis en de hervormde kerk van Rouveen, vanaf 1960 tot nu. Dit is het meest vooruitstrevende deel van het dorpslint. De resultaten zijn schokkend. Het riet verdwijnt in rap tempo.

De monumentenadviesraad, het Oversticht en Bond Heemschut werken samen aan een plan om het tij te keren in Staphorst. Dit voorjaar overhandigen de drie partijen hun bevindingen en hun oplossing aan B en W van Staphorst.

Huisman wil nog niet vooruitlopen op de plannen, maar één ding is duidelijk. De gemeente, provincie, maar ook het rijk zouden een fors geldbedrag in een pot moeten stoppen voor het behoud van rieten daken. Het geld zou in de vorm van subsidies beschikbaar moeten komen.

Naast het financiële aspect is er het brandgevaar, wat ook doorwerkt in veel hogere brandverzekeringspremies. In het verleden zijn hele buurten verbrand. Doordat de brandweer al decennialang zeer alert en adeqaat reageert, worden omliggende huizen gespaard.

Lees ook:

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen