Het heeft volgens B en W niks te maken met de vele hoofdpijndossiers die Staphorst teisteren als het gaat om ruimtelijke ordening, maar toch neemt Staphorst de werkwijze totaal op de schop. De burger mag het zelf gaan doen.
Nu is het nog zo dat een burger een plan heeft, dit indient bij de gemeente en ambtenaren dan kijken of het allemaal kan en binnen de regels valt. Dat wordt anders. Niet de gemeente is straks verantwoordelijk voor het toetsen van een bouwplan aan wet-, regelgeving, maar de burger zelf en zijn externe adviseur. De gemeente geeft een groot deel van de verantwoordelijkheden als het gaat om omgevingsvergunningen, bestemmingsplannen en bouwplannen terug aan de burger.
Staphorst staat aan de vooravond van de invoering van de Efficiënte Procesinrichting Omgevingsrecht Staphorst (EPOS). Een stuurgroep onder leiding van een externe deskundige maakte een compleet nieuwe werkwijze als het gaat om omgevingsvergunningen, bestemmingsplannen en bouwplannen.
Een burger die wat wil bouwen, zorgt in de nieuwe werkwijze zelf voor een professional, zoals een bouwkundige. Die maakt een plan dat qua wet- en regelgeving en welstand deugt. Een zogeheten ruimtecoach van de gemeente geeft ‘aan de voorkant van het proces’ informatie wat er allemaal moet gebeuren. De gemeente ontvangt vervolgens een plan. Ze vraagt: klopt het allemaal? Ze zet een stempel en neemt de stukken in procedure. De leges gaan met 20 tot 50 procent naar beneden, maar de burger moet wel een eigen adviseur in de arm nemen én betalen.
De gemeenteraad krijgt een melding dat een burger of bedrijf wat wil. De politiek kan reageren. Doet ze dat niet, dan gaat het initiatief als bundelplan op een bepaald moment richting raad. Op bepaalde momenten in het jaar passeren veel plannen vervolgens met een hamerslag de lokale politiek.
Wordt een plan dan niet meer gecontroleerd? “Veel minder. Staphorst wil vertrouwen en verantwoordelijkheden teruggeven aan de burger. Loslaten, minder achteraf, meer aan de voorkant, sneller en efficiënter, dat is het doel”, zegt verantwoordelijk wethouder Sytse de Jong (SGP).
Iedere initiatiefnemer kiest een externe adviseur. Die kan er voor kiezen, wanneer hij vaker initiatiefnemers uit de gemeente bijstaat, om in het zogeheten Collectief van Professionals Omgevingsrecht Staphorst (CPOS) te komen. Daarvoor meldt hij zich aan. Dan komt die externe adviseur in categorie 1. Bij drie initiatieven wordt hij volledig getoetst. Blijken die alle drie juist te zijn aangevraagd, dan gaat de externe adviseur naar categorie 2. In deze ‘klasse’ wordt hij nog maar 1 op de 3 keer getoetst en krijgt de initiatiefnemer, die deze externe adviseur in dienst heeft, korting op de leges.
Maakt de externe adviseur echter een grote fout, dan wordt hij uit categorie 2 gezet en komt hij ook minstens twee jaar niet meer in categorie 2. Zo ontstaat er een groep bedrijven waar de gemeente op kan bouwen en die minder controles krijgt. Dat scheelt veel werk en daardoor gaat een procedure veel sneller.
De gemeente Staphorst wordt de afgelopen jaren geteisterd door boze burgers die het niet eens zijn met de manier waarop de gemeente ruimtelijke zaken afwikkelt. Deze nieuwe manier van werken is volgens De Jong geen reactie op deze zaken. Al eerder besloot de gemeente dat ruimtelijke ordeningszaken efficiënter, sneller en goedkoper moesten.
EPOS wordt gefaseerd ingevoerd. Medio 2018 moet het draaien.
Lees ook:
- Code Oranje voor omgevingsrecht en ruimtelijke ordening
- Meeste Overijsselse gemeenten hebben zaken voor elkaar
- Ingekorte versie resultaten onderzoek gemeentesecretaris
