Ontwikkelingen boeren en zuivelverwerking vanaf 1900

Rechts aan de tafel Gerrit Bolks en Roelof Mussche bij de Streektaalavond
Rechts aan de tafel Gerrit Bolks en Roelof Mussche bij de Streektaalavond
Foto: Harm Brand

`Rond 1900 waren er 73 boeren in Staphorst met 371 koeien…. Kunnen we ons dat nog voorstellen als we de huidige boerenbedrijven zien?` Tijdens een bijeenkomst in Museum Staphorst werd de zuivelhistorie in de gemeente Staphorst aan de orde.

Jan Talen gaf als opening een korte schets van de ontwikkelingen van de zuivelfabriek in de loop van de tijd. De vereniging, de lengte van de melkwagen, de verbouwingen en de prijzen. In 1949 werd de eerste kaasmaker aangesteld omdat met kaas meer geld te verdienen was. Zo ontwikkelde de kaas- en botermakerij zich in Staphorst verder. ‘Ons Belang’ werd een gevestigde naam in Staphorst.

Gerrit Bolks startte met zijn gedicht – O schone dier – over de koe met zijn melk, boter kaas en leer, waar veel aan te verdienen was. Zijn dia’s en uitleg gaven een mooie inkijk van de verwerkingsprocessen binnen de fabriek, na 1900. Je kon toen bijvoorbeeld het proces van het schiften van de melk zien en de mooie zacht groene kleur die tevoorschijn kwam.

Als werknemer mocht je nog gewoon je sigaartje erbij roken. Maar de controles van het verwerkingsproces waren wel streng.

Roelof Mussche maakte in 1998 nog een video over het ophalen van de melkbussen. Het geeft een goed beeld van het fysieke en arbeidsintensieve proces. Met een handige zwaai werden de dertig-liter bussen op de aanhanger geslingerd door Hendrik Russcher en zijn zoon Klaas. De huidige ARBO regels bleken toen nog niet van toepassing te zijn.

Elke maandag werd om half vijf ‘s morgens gestart om de melk van de  zondag op te halen. Daarna ging de melkrijder zijn eigen vee melken. Vervolgens werd de melk van deze ochtend gehaald. Kort na deze video-opname stopte het melktransport via melkbussen.

Arend Mulder oud-ondernemer Rijdende Melk Ontvangst (RMO) droeg tot slot, zoals destijds gebruikelijk was op personeelsfeesten, een gedicht voor: `Kuiper – de Olieman`, dat hij met veel passie ten gehore bracht.

Lees ook:

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen